Choroba Parkinsona to schorzenie neurologiczne, które związane jest z zaburzeniami pracy układu pozapiramidowego. Jest to struktura ośrodkowego układu nerwowego, która odpowiada za kontrolowanie czynności ruchowej. Głównym objawem w przebiegu choroby Parkinsona są zaburzenia ruchowe oraz towarzyszące im drżenie kończyn. Jak w większości chorób neurodegeneracyjnych, wraz z czasem trwania choroby uszkodzenia neuronalne będą postępowały, a dolegliwości wynikające z tych uszkodzeń będą się pogarszały.

Początek choroby zazwyczaj przypada na ok. 60 rok życia, przy czym mężczyźni chorują częściej od kobiet. Ryzyko rozwoju po 65 roku życia wynosi ok. 1,5%. Omawiane schorzenie jest jedną z najczęściej występujących chorób neurodegeneracyjnych – częstsza jest tylko choroba Alzheimera. W Polsce szacuje się, że chorobą Parkinsona dotknięte jest ponad 70 tysięcy osób.

Pomimo dogłębnego poznania patomechanizmów choroby Parkinsona jej dokładna przyczyna nie jest znana. Z tego powodu nie istnieją skuteczne metody leczenia, które mogłyby zagwarantować całkowite wyleczenie. Możliwe jest jednak zmniejszenie nasilenia objawów chorobowych oraz spowolnienie ich postępów. Efekty są tym lepsze, im wcześniej zostanie postawiona diagnoza.

Objawy choroby Parkinsona narastają z czasem, w sposób powolny. Pierwsze symptomy choroby zazwyczaj uwidaczniają się w postaci niewielkiego spowolnienia ruchów oraz swoistej niezgrabności pacjenta. Często pojawiają się zaburzenia charakteru pisma – pismo staje się coraz drobniejsze, jest to tzw. mikrografizm. Z czasem do tych dolegliwości dołączają także zaburzenia równowagi oraz problemy z wykonywaniem licznych czynności dnia codziennego. Przed pełnoobjawową manifestacją choroby pojawiają się często tzw. objawy prodromalne, takie jak mrowienie w kończynach, depresyjne zaburzenia osobowości lub też spłycenie afektu emocjonalnego (tzw. „sztywność osobowości”).

• Bradykinezja – spowolnienie wykonywanych ruchów,
• Problemy z czynnościami wymagającymi precyzji,
• Zaburzenia chodu – chód drobny, szurający, problemy z rozpoczęciem kroku, przechylanie się do przodu podczas chodzenia,
• Akinezja – trudności z rozpoczęciem ruchu,
• Zwiększenie napięcia mięśni,
• Charakterystyczne drżenie kończyn w spoczynku.

Choroba Parkinsona, jak większość chorób neurodegeneracyjnych posiada charakter postępujący. Z czasem objawy będą ulegały nasileniu oraz pogorszeniu. Pomimo, że obecnie nie istnieje skuteczne leczenie przyczynowe dostępna jest szeroka gama leków działających objawowo. Odpowiednio wcześnie postawione rozpoznanie pozwala na szybkie wdrożenie właściwej farmakoterapii, która w połączeniu z rehabilitacją pozwala na spowolnienie przebiegu choroby oraz dłuższe utrzymanie względnej sprawności pacjenta.

Osteoporoza to choroba, która dotyka układ szkieletowy człowieka. W przebiegu tej choroby dochodzi do zmniejszenia gęstości kości oraz zaburzeń w spójności ich tkanek, co skutkuje znacznie wyższą podatnością na złamania, które mogą pojawiać się nawet przy niewielkich obciążeniach. Osteoporoza dotyczy przede wszystkim kobiet w wieku postmenopauzalnym, ale schorzenie to może dotykać również starszych mężczyzn.

Osteoporoza jest o tyle niebezpieczna, że we wczesnych stadiach swojego rozwoju nie daje żadnych objawów, które mogłyby być zauważone przez pacjenta bez wykonywania specjalistycznych badań. Rozpoznanie zazwyczaj jest stawiane dopiero w momencie, gdy zacznie dochodzić do patologicznych złamań – stąd też niezwykle ważna jest odpowiednio wcześnie wdrożona profilaktyka mająca na celu zapobieganie rozwojowi osteoporozy. Dodatkowo u osób znajdujących się w grupach ryzyka związanych z tym schorzeniem należy regularnie wykonywać badania, które umożliwią wczesne wykrycie osteoporozy.

Osteoporoza przyczyny

W prawidłowych warunkach kości cały czas są remodelowane. Proces ten opiera się na dwóch podstawowych mechanizmach – resorpcji kości i ich odtwarzaniu przez specjalistyczne komórki (osteoklasty i osteoblasty). W przebiegu osteoporozy proces ten jest zaburzony i przesunięty w stronę destrukcji masy kostnej, co skutkuje spadkiem ich gęstości oraz większą podatnością na złamania. Na tę nieprawidłowość mają wpływ liczne czynniki, które kontrolują pracę zarówno osteoblastów jak i osteoklastów. Jednym z podstawowych zaburzeń, które skutkują rozwojem osteoporozy są niedobory estrogenów (żeńskich hormonów płciowych), które pośrednio wpływają na funkcjonowanie komórek kościotwórczych. Dodatkowo do utraty masy kostnej dochodzi w sposób fizjologiczny wraz z wiekiem jako nieuchronny element procesów starzenia się organizmu.

Istnieją opisane liczne czynniki ryzyka, które zwiększają prawdopodobieństwo rozwinięcia się osteoporozy w danej grupie osób. Do najważniejszych z nich należą:

• nadmierne spożywanie alkoholu
• niedobory witaminy D (które w populacji polskiej obecne są nawet u prawie 90% osób)
• palenie tytoniu
• niedobory żywieniowe, przede wszystkim zbyt niskie spożycie wapnia i fosforu
• brak aktywności fizycznej połączony z niedowagą (kości wzmacniane są przez całe życie poprzez poddawanie ich obciążeniom)

Osteoporoza objawy

Osteoporoza jest chorobą, która często rozwija się przez długie lata i nie daje żadnych zauważalnych objawów. Jedynym objawem osteoporozy, który jest możliwy do wykrycia bez wykonywania specjalistycznych testów diagnostycznych, są złamania kości w wyniku urazów, które u zdrowych ludzi nie doprowadziłyby do tego zjawiska. Zazwyczaj dopiero w tym momencie rozpoczynany jest proces diagnostyczny, który często uwidacznia już bardzo zaawansowane zmiany osteoporotyczne w kościach danego pacjenta. Dlatego też niezwykle ważne jest odpowiednio wczesne zidentyfikowanie czynników ryzyka tej choroby oraz, tam gdzie to możliwe, wyeliminowanie ich.

Do złamań najczęściej dochodzi w kościach, które narażone są na urazy w wyniku potknięcia i upadku, czyli w kościach nadgarstka, przedramienia, biodra i uda.

Dodatkowo w zaawansowanej postaci osteoporozy może dochodzić do kompresyjnych złamań kręgów w wyniku ucisku własnej masy ciała na kręgosłup. Zjawisko to wiążę się z gwałtownym bólem pleców oraz dolegliwościami związanymi z uciskiem przez okoliczne, uszkodzone tkanki na korzenie nerwowe. Liczne złamania w obrębie kręgosłupa prowadzą do trwałych zniekształceń, które skutkują pochyloną postawą ciała i znacznym ograniczeniem ruchomości.

Miażdżyca to choroba układu sercowo-naczyniowego, która polega na odkładaniu się w wewnętrznych warstwach ścian naczyń tętniczych blaszek miażdżycowych, które w konsekwencji zmniejszają światło naczynia i znacznie utrudniają przepływ przez nie krwi. Może to prowadzić do niebezpiecznych powikłań związanych z całkowitym zablokowaniem przepływu krwi przez określone naczynia krwionośne, co skutkuje niedokrwieniem zaopatrywanych przez nie narządów.

W rezultacie miażdżyca może być odpowiedzialna za udary mózgu, zawały mięśnia sercowego i niedokrwienne uszkodzenia innych organów.

Miażdżyca przyczyny

Miażdżyca jest chorobą przewlekłą, która rozwija się przez długie lata bez wykazywania jakichkolwiek objawów. Dokładny czynnik odpowiedzialny za początek miażdżycy nadal jest przedmiotem intensywnych badań.

U podstawy miażdżycy leżą przewlekłe uszkodzenia wewnętrznie położonych warstw ścian naczyń tętniczych, które prowadzą do zaburzeń ich czynności oraz rozwoju stanu zapalnego, w wyniku którego dochodzi m.in. do agregacji płytek krwi oraz aktywacji komórek układu odpornościowego (leukocyty, limfocyty, monocyty, makrofagi). W wyniku tych procesów na przestrzeni lat zaczynają odkładać się tam lipidy (nacieczenia lipidowe) , które z czasem formują płytki (blaszki) miażdżycowe.

Płytki miażdżycowe mogą powstawać, gdy w krwiobiegu znajdują się zbyt wysokie stężenia lipidów (głównie cholesterolu wolnego i jego estrów). Proces ten często trwa latami, dlatego niezwykle ważne jest regularne wykonywanie badań kontrolnych, które pozwalają na ocenę stężeń we krwi chorego lipidów odpowiedzialnych za wywoływanie tej choroby.

Zbyt wysokie stężenia tłuszczów we krwi (hiperlipidemia) mogą mieć wiele przyczyn, jednak najczęstszą z nich jest niewłaściwa dieta, w której spożywane są zbyt duże ilości tych związków. Szczególnie dotyczy to nienasyconych kwasów tłuszczowych, które przyczyniają się do znacznego wzrostu frakcji LDL (lipoprotein o niskiej gęstości zawierających tak zwany „zły cholesterol”).

Miażdżyca objawy

Sama miażdżyca nie daje wyraźnych objawów klinicznych, poza nieprawidłowościami w wynikach badań laboratoryjnych. Ujawniają się dopiero powikłania spowodowane narastającymi zmianami miażdżycowymi w ścianach naczyniach tętniczych. W wyniku tego zjawiska następuje ograniczona podaż tlenu do narządów, za których ukrwienie odpowiedzialne są dotknięte zmianami miażdżycowymi tętnice. Dokładne objawy chorobowe zależne są od lokalizacji zmian miażdżycowych oraz jednostek chorobowych, które rozwijają się w konsekwencji tychże zmian. Niektórymi z tych chorób mogą być:

• choroba niedokrwienna serca, która może prowadzić do wystąpienia zawału mięśnia sercowego. Objawami jej są: szybsze męczenie się, duszność nawet po niewielkim wysiłku, ból w klatce piersiowej, zawroty głowy
• w przypadku zmniejszenia światła tętnic szyjnych, doprowadzających krew do mózgu, możliwe jest wystąpienie objawów neurologicznych wynikających z niedostatecznego utlenowania tego narządu, takich jak dezorientacja, zaburzenia świadomości, zaburzenia czucia, obniżenie koordynacji ruchowej, ból głowy, a także udar niedokrwienny mózgu
• w przypadku kończyn – zaburzenia czucia, drętwienia, mrowienie, ból

Najgroźniejszym i najczęstszym powikłaniem nieleczonej miażdżycy jest zawał serca, w wyniku którego dochodzi do obumarcia komórek mięśnia sercowego. W zależności od tego, jak bardzo rozległy jest obszar dotknięty przez martwicę może dojść do NZK, czyli nagłego zatrzymania krążenia, które bardzo często kończy się zgonem pacjenta.

Kolejną chorobą, której ryzyko wystąpienia znacznie wzrasta w przypadku jednoczesnego występowania miażdżycy, jest udar mózgu, gdzie narządem którego dotyka niedokrwienie jest ośrodkowy układ nerwowy. Neurony są szczególnie wrażliwe na brak tlenu, a ich uszkodzenie może skutkować trwałymi i nieodwracalnymi zmianami w mózgu pacjenta, które mogą prowadzić do zgonu lub trwającej całe życie niepełnosprawności.

Kto jest narażony na zachorowanie na miażdżycę?

W grupie ryzyka zwiększonego zachorowania na miażdżycę znajdują się przede wszystkim osoby, które posiadają nieprawidłowe nawyki żywieniowe i zdrowotne. Istnieją jednak także czynniki niezależne od pacjenta, które zwiększają szanse na wystąpienie tej choroby – mówimy wówczas o niemodyfikowalnych czynnikach ryzyka.

Do czynników ryzyka, na które pacjent ma wpływ (czy to przez modyfikację stylu życia, czy też przez wdrożenie odpowiedniego leczenia) zaliczamy:

• nadmierne spożycie tłuszczów prowadzące do hiperlipidemii
• otyłość
• nadciśnienie tętnicze
• choroba układu sercowo-naczyniowego
• choroba tętnic obwodowych
• choroby nerek
• źle kontrolowana lub nierozpoznana cukrzyca
• palenie tytoniu
• brak aktywności fizycznej

Czynniki niezależne od pacjenta to np. podeszły wiek, płeć męska oraz historia przedwczesnego występowania chorób układu sercowo-naczyniowego i jej powikłań w rodzinie, która może wiązać się z pewnymi predyspozycjami genetycznymi do tej choroby np. hipercholesterolemia rodzinna.

Choroba Alzheimera to nieuleczalne i postępujące schorzenie, które atakuje ośrodkowy układ nerwowy. Jest jedną z przyczyn demencji, a współczesna medycyna nadal nie zna przyczyny jej powstania. Polega na stopniowym i nieodwracalnym niszczeniu komórek nerwowych mózgu, co w konsekwencji prowadzi do upośledzenia wielu aspektów życia codziennego chorej osoby. Pogłębiające się otępienie sprawia, że chory z czasem traci zdolność do samodzielnego funkcjonowania.

Pierwsze stadium i objawy choroby Alzheimera

W początkowym stadium choroby Alzheimera dochodzi do tak zwanego łagodnego otępienia. Na tym etapie większość objawów jest zrzucana na karb przemęczenia i problemów w życiu osobistym. Szacuje się, że ta faza choroby może u niektórych trwać nawet przez 20 lat.

Rozpocznij proces diagnozy, jeżeli obserwujesz u siebie lub bliskiej Ci osoby następujące objawy:

• Pozostawianie rzeczy w innych miejscach niż dotychczas.
• Powtarzanie pytań po kilka razy.
• Problemy z koncentracją.
• Trudności z dokańczaniem rozpoczętych myśli.
• Problemy adaptacyjne w nowych miejscach.
• Częste zmiany nastrojów.
• Powtarzanie czynności, np. przyjmowania leków.
• Depresja.
• Zaburzenia snu.

Kolejne stadia i objawy choroby Alzheimera

O ile w początkowej fazie choroby łatwo jest ignorować jej objawy, o tyle kolejne dwa etapy nie pozostawiają złudzeń, że mamy do czynienia z poważnym schorzeniem.

Otępienie umiarkowane charakteryzuje się zaburzeniami pamięci oraz mowy. Choremu coraz trudniej jest budować zdania i używać słów we właściwym kontekście.

Do innych typowych objawów należą:

• Zapominanie imion bliskich osób.
• Gubienie wątku rozmowy.
• Gubienie się w znanych okolicach.
• Trudności z rozpoznawaniem osób.
• Trudności z używaniem podstawowych przedmiotów.
• Wzmożona agresja i impulsywność.

Na tym etapie chory wymaga profesjonalnego wsparcia oraz pomocy osób bliskich. Ze względu na problemy z orientacją w terenie i pamięcią należy zapewnić takiej osobie szczególną opiekę podczas wyjść z domu, aby uniknąć zaginięć.

W ostatnim stadium, zwanym również głębokim otępieniem, chory nie jest zdolny do samodzielnego funkcjonowania. Wymaga całodobowej opieki, ponieważ traci zdolność rozpoznawania bliskich, przestaje rozumieć mowę i nie potrafi wykonywać podstawowych czynności.

Zacznijmy od odpowiedzi na pytanie – co to jest demencja? Otóż demencja (inaczej demencja starcza, otępienie, a także otępienie starcze) oznacza pogorszenie sprawności umysłowej, wynikające ze zmian powstałych w mózgu. Jak zdefiniowano otępienie w Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych? ICD-10 (International Statistical Classification of Diseases and Health Related Problems 10th Revision) mówi, że jest to zespół spowodowany chorobą mózgu, w którym zaburzone są funkcje poznawcze, takie jak: pamięć, myślenie, orientacja, rozumienie, liczenie, zdolność uczenia się, język oraz ocena.

Rodzaje demencji:

Jednym z rodzajów demencji jest demencja naczyniowa (inaczej otępienie naczyniopochodne). Wskutek uszkodzenia naczyń krwionośnych w mózgu organ ten nie otrzymuje wystarczającej ilości krwi z tlenem i składnikami odżywczymi, co prowadzi do jego postępującego uszkodzenia. Inne odmiany demencji to także: demencja z ciałami Lewy’ego oraz demencja czołowo-skroniowa.

Demencja – objawy

Jak objawia się demencja starcza? Urojenia to jedna z możliwych oznak, że coś niedobrego dzieje się z mózgiem. Demencja może bowiem dawać różnorodne objawy, takie jak:

• apatia,
• drażliwość,
• nadmierna agresja,
• podejrzliwość wobec innych,
• powtarzanie pytań lub czynności,
• problemy z orientacją w czasie i przestrzeni,
• problemy z liczeniem,
• stany lękowe,
• trudności w mówieniu,
• wahania nastroju,
• utrata zdolności uczenia się,
• zaburzenia snu,
• zanik pamięci,
• zanik umiejętności rozpoznawania rzeczy i osób,
• zanik umiejętności właściwej oceny sytuacji i podejmowania decyzji.

Na początku demencji objawy psychiczne są zwykle łagodne, natomiast w miarę jej postępu pojawia się nasilenie dolegliwości. Finalnie choroba sprawia, że pacjent traci kontakt z otoczeniem oraz jest niezdolny do wykonywania zwykłych, codziennych czynności.